PERSEPOLIS : ΤΟ GRAPHIC NOVEL ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΙΑΒΑΣΕΙΣ

Πριν πιάσω το «Persepolis» στα χέρια μου αγνοούσα πολύ βασικά πράγματα για μια όμορφη και πλούσια χώρα, με βαριά πολιτισμική κληρονομιά και μακρά ιστορία, το Ιράν. Αφήνοντάς το πια, με τόσα συναισθήματα να με έχουν πλημμυρίσει ολοκληρώνοντάς το, από συγκίνηση και γέλιο μέχρι οργή και θλίψη κρατώ τα λόγια της συγγραφέως Marjane Satrapi όπως αναφέρει στην εισαγωγή αυτού του graphic novel:

« Πιστεύω πως ένα ολόκληρο έθνος δε θα πρέπει να κρίνεται μόνο από τις ακρότητες κάποιων εξτρεμιστών. Επίσης δε θέλω όλοι αυτοί οι Ιρανοί που έχασαν τη ζωή τους στη φυλακή υπερασπιζόμενοι την ελευθερία, που πέθαναν στον πόλεμο εναντίον του Ιράκ, που υπέφεραν κάτω από καταπιεστικά καθεστώτα ή που αναγκάστηκαν να αφήσουν την πατρίδα τους και την οικογένεια τους και να μεταναστεύσουν να ξεχαστούν. Κάποιος μπορεί να συγχωρέσει, αλλά ποτέ δεν πρέπει να ξεχνά! »

Η μικρή Marji μεγαλώνει στην Τεχεράνη τη δεκαετία του ’80 σε μια οικογένεια Μαρξιστών κατά τη διάρκεια της επανάστασης εναντίον του Σάχη. Βιώνοντας από πολύ μικρή το θάνατο, την απώλεια, το να θυσιάζεσαι για τα πιστεύω σου και για τα όνειρά σου για έναν καλύτερο κόσμο, αντιλαμβάνεται πόσο σημαντική είναι η ελευθερία και η προσπάθεια για συνεχή προσωπική μόρφωση. Όταν τελικά ο Σάχης θα «πέσει» οι ελπίδες όλων για ένα δημοκρατικό πολίτευμα θα διαψευστούν, αφού η χώρα θα γνωρίσει το φονταμελισμό στα χειρότερά του. Το Ιράν είναι πια μια θεοκρατική κοινωνία όπου η τυφλή θρησκευτική πίστη θα οδηγήσει σε μια απίστευτη παράνοια. Σε μια τέτοια κατάσταση λοιπόν μεγαλώνει η Marjane, που ως ελεύθερο και ατίθασο πνεύμα, προσπαθεί να βρει την ταυτότητά της και τον προσανατολισμό της ύπαρξης της. Όταν λίγο πριν την εφηβεία της κηρυχθεί ο πόλεμος αναμέσα σε Ιράν-Ιράκ οι γονείς της θα αποφασίσουν να την στείλουν στην Ευρώπη για να συνεχίσει τις σπουδές της, όπου μια νέα εποχή θα ανατείλει για εκείνη, όχι και τόσο εύκολη όμως.

Το «Persepolis» είναι κυρίως μια ιστορία ενηλικίωσης. Παρακολουθούμε την πορεία της Marjane από την ηλικία των 8 περίπου ετών έως τα 24. Μια πορεία γεμάτη δυσκολίες, που σε κάποια σημεία παραπέει στα όρια της αυτοκαταστροφής και του περιθωρίου, αλλά έχει πάντα ως λάβαρο την επιδίωξη της ατομικής ελευθερίας. Η Marjane είναι μια φιγούρα που εμπνέει, γιατί όσες φορές κι αν πέσει, όσες φορές κι αν πρέπει να αντιμετωπίσει τις ακρότητες ενός φονταμελιστικού καθεστώτος, όσο κι αν η παραδοσιακή ανατολίτικη καταγωγή της και η δυτική παιδεία που θα λάβει αργότερα συγκρουστούν, εκείνη πάντα καταφέρνει να στέκεται στα πόδια της και να μην χάνει τον προορισμό της. Το «Persepolis» μας δείχνει ακόμα ξεκάθαρα ότι όλοι οι άνθρωποι ανεξαρτήτως καταγωγής, θρησκείας, πολιτικών φρονημάτων, όλοι μισούν, αγαπούν, μάχονται για ό,τι θεωρούν σωστό και στο τέλος έχουν τη δυνατότητα να συγχωρούν. Η εκδίκηση και η πίκρα δεν σε βοηθούν να προχωρήσεις μπροστά. Επίσης, υπογραμμίζει τη σημασία του να στέκεται κάποιος σε γερά θεμέλια σαν ύπαρξη, αλλιώς είναι φύλλο που τον παρασύρει ο κάθε άνεμος. Μόνο αν ξέρεις ποιος είσαι κι από που έρχεσαι μπορείς με πίστη να υπερασπιστείς το εγώ σου και να προοδεύσεις.

Το σχέδιο είναι ασπρόμαυρο και σχετικά απλό όμως πολύ δυνατό. Άλλοτε δοσμένο με χιούμορ και την αθωότητα της παιδικής-εφηβικής ηλικίας κι άλλοτε σκληρό όπως αρμόζει σε έναν πόλεμο ή στις δύσκολες ψυχικές καταστάσεις που βιώνει η Marji, σε στιγματίζει και κάποια καρέ σου μένουν στο μυαλό για μέρες. Σίγουρα αποτελεί ένα graphic novel για ενήλικες που κεντρίζει την σκέψη και σε ταρακουνά συναισθηματικά. Το 2007 κυκλοφόρησε και η ταινία βασισμένη στο graphic novel που απέσπασε εξαιρετικές κριτικές και κέρδισε το Oscar καλύτερης ταινίας κινουμένων σχεδίων.

Την ιστορία της Marji καθώς και της πολυπαθούς πατρίδας της, του Ιράν, θα τη θυμάμαι για πάντα και θα προτρέπω όποιον ξέρω να την μάθει κι αυτός. Ειδικά τώρα! Ειδικά στις εποχές που ζούμε είναι πιο επίκαιρη από ποτέ! Κάντε μου λοιπόν τη χάρη και διαβάστε αυτό το graphic novel! Αξίζει!